Opinioni publik në Holandë shihet si thelbësisht skeptik ose kritik për zgjerimin, megjithatë, qëndrimet duket se po ndryshojnë, ka analizuar një studim nga një grup autorësh.
Bashkimi Evropian ishte shumë hezitues për një kohë të gjatë në çështjet e politikës së zgjerimit. Njëzet vjet pas Samitit të Selanikut, vendet e Ballkanit Perëndimor ende paraqesin një ‘vrimë’ në zemër të Evropës.
Mospërputhja e deklaruar dhe zbatuar është e madhe, dhe dimensioni kohor duket i parëndësishëm për vendimmarrësit dhe elitat politike në të dyja anët.
Nga ana tjetër, fokusi në zgjerimin e Bashkimit Evropian po zhvendoset. Dikush do të thoshte se tashmë është zhvendosur. Ky ndryshim është relativisht i papritur dhe ajo që nuk mund të imagjinohej një vit më parë tani është realiteti.
Pavarësisht se si përfundon lufta, Bashkimi Evropian po lëviz drejt Lindjes, ose siç tha dikush, Lindjes nga Evropa Juglindore. Ka “fëmijë të rinj në bllok”.
Megjithatë, supozoni se premtimi dhe projekti i Ballkanit Perëndimor nuk janë përmbushur dhe vendet janë lënë pas. Në atë rast, do të paraqesë një dështim epik për Bashkimin Evropian si projekt politik.
Krahas këndvështrimit të vendimmarrësve, ne kemi edhe perceptimet e publikut dhe fjalën e tyre në këtë ekuacion.
Për hir të thjeshtësisë, le të themi se kemi dy publik në këtë histori. Njëri banon në Ballkanin Perëndimor, tjetri është në shtetet anëtare.
Publiku në Ballkanin Perëndimor po vëzhgon vendimin e shteteve anëtare dhe pyet se si një vendi në luftë i jepet statusi kandidat, ndërsa Bosnja dhe Hercegovina është ende në statusin e kandidatit “potencial”. Pa marrë parasysh shpjegimin, për njerëzit e zakonshëm në Ballkanin Perëndimor, kjo tingëllon hipokrite dhe jo logjike.
Përqindja e njerëzve që besojnë se vendi i tyre nuk do të jetë kurrë një shtet anëtar është në rritje. Me fjalë të thjeshta, për Ukrainën, mbështetja politike dhe mediatike ishte aty, për Bosnje-Hercegovinën, ishte/nuk ishte.
Nga ana tjetër, kur bëhet fjalë për zgjerimin, disa shtete anëtare kanë përdorur qëndrimet e publikut për vite me radhë si një justifikim për të vënë veton ndaj hapave përgjatë procesit të anëtarësimit të disa vendeve. Në përgjithësi, qytetarët e Bashkimit Evropian në të gjitha shtetet anëtare nuk dinë shumë për fqinjët lindorë apo instrumentet dhe kriteret kur bëhet fjalë për politikën e zgjerimit.
Le të hetojmë gjendjen e fundit të lojës në Holandë, të cilën shumë vëzhgues e klasifikuan si thelbësisht skeptikë ose kritikë për zgjerimin gjatë viteve të fundit, shpesh të lidhur me një qëndrim negativ ndaj zgjerimit të BE-së në mesin e popullsisë holandeze.
Në vitin 2016, megjithëse jo detyrues, u mbajt referendumi holandez i Marrëveshjes së Asociimit midis Ukrainës dhe Bashkimit Evropian dhe dy të tretat e votuesve kundërshtuan traktatin politik, tregtar dhe të mbrojtjes, duke treguar forcën e ndjenjës euroskeptike në Holandë.
Sot, duket se qëndrimet po ndryshojnë.
Rreth 80% e publikut holandez shqetësohet për luftën në Ukrainë. Megjithatë, vetëm 26% duan që BE të zgjerohet shpejt për shkak të luftës.
Në të njëjtën kohë, opinioni publik holandez për zgjerimin e BE-së me Ballkanin Perëndimor është i përçarë dhe shumica nuk e sheh si shumë të rëndësishme çështjen e zgjerimit, si gjetjet e studimit “Rreptë, e drejtë dhe më e hapur drejt zgjerimit të BE-së! Opinioni Publik Hollandez mbi Anëtarësimin në BE të Ballkanit Perëndimor“ (prodhuar nga Fondi Evropian për Ballkanin, BiEPAG dhe Dpart).
Pothuajse gjysma e të anketuarve – 45%, mbështesin anëtarësimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE: më konkretisht, 38% e të anketuarve thanë se do të ishte relativisht mirë, ndërsa 7% thanë se do të ishte shumë mirë nëse vende si Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina. Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia iu bashkuan BE-së.
Në të kundërt, 34% e të anketuarve u ndjenë më tepër ose shumë negativisht për të, ndërsa 21% nuk ishte vendosur.
Nga ana tjetër, ndërsa njerëzit kujdesen për respektimin e kritereve të anëtarësimit në BE, shumica dinë pak për to ose për vendet specifike që mund të anëtarësohen në Union. Rreth 42% e të anketuarve holandezë në anketë identifikuan saktë gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, ndërsa në fokus grupet, vetëm disa përmendën vendet që i përkasin të ashtuquajturës BB6.
Pjesa më e madhe e publikut nuk është e njohur me fuqitë votuese që ka Holanda si shtet anëtar dhe kur flasim për procesin e zgjerimit, 60% besojnë se nëse bashkohet Ballkani Perëndimor, do të anëtarësohet automatikisht edhe Turqia.
Pritet që ata që i besojnë BE-së janë të prirur dhe miratojnë politika të tilla si zgjerimi, ndërsa ata skeptikë dhe negativë ndaj administratës së Brukselit i besojnë më shumë qeverisë kombëtare dhe gjithashtu nuk janë të sigurt për politikat evropiane që vijnë nga kryeqyteti i BE-së.
Çfarë mund të mësojmë nga këto gjetje?
Pikëpamjet publike në Holandë po ndryshojnë, dhe megjithëse njerëzit nuk e perceptojnë këtë çështje si të spikatur (të rëndësishme), ata nuk janë shumë kundër saj. Politikanët, deri diku, ishin të befasuar nga këto gjetje, gjë që na bën të konkludojmë se opinioni popullor është përdorur dhe ndoshta ende përdoret si justifikim.
Për një kohë të gjatë, vendimmarrësit përdorën zonat e tyre elektorale si një justifikim për mungesën e vizionit, guximit gjeopolitik dhe akoma më shumë për veprim. Publiku në mbarë Evropën është zgjuar dhe i vetëdijshëm se sekuenca ka rëndësi.
Tani, ne duhet të shohim nëse koha e vlefshme për veprim nuk do të humbet nga të gjitha anët. Pyetja thelbësore është se cila do të ishte kostoja e dështimit nëse Bashkimi Evropian nuk do të vepronte tani.
Euractiv
